Γιατί τα παιδιά των ανθρώπων αργούν τόσο πολύ να μεγαλώσουν;

Σύμφωνα με έρευνα, τα παιδιά των ανθρώπων μεγαλώνουν «με έναν ρυθμό που θυμίζει τα παιδιά των ερπετών περισσότερο, παρά των θηλαστικών». Παρότι αυτή η διαπίστωση δεν είναι καινούργια, αγνοούμε εντελώς γιατί η ανθρώπινη παιδική ηλικία προχωράει στο ρελαντί.








Πολλές υποθέσεις έχουν γίνει για να εξηγήσουν το φαινόμενο.

Ένας λόγος θα ήταν ο βιολογικός: Οι μητέρες μετά τον θηλασμό δεν θα μπορούσαν να δώσουν στα παιδιά τους τόσες θερμίδες που χρειάζονται, αν αυτά μεγάλωναν πολύ γρήγορα.

Άλλος λόγος θα ήταν ο πολιτισμικός: Οι περίπλοκες τεχνικές που είναι απαραίτητες για την επιβίωση των ανθρώπων απαιτούν τόσο μεγάλη εκμάθηση, που αυτό μείωσε την προεφηβική ανάπτυξη και επιμήκυνε τη διάρκειά της.

Ένας τρίτος λόγος θα ήταν ο κοστοβόρος εγκέφαλος και η ενέργεια που απαιτείται: Η δομή του τεράστιου εγκεφάλου μας (ο μεγαλύτερος μεταξύ των θηλαστικών) κατά τη διάρκεια της παιδικής ηλικίας απαιτεί τόση πολλή ενέργεια, που ο οργανισμός θα ήταν υποχρεωμένος να κάνει διακρίσεις στο πού να κατευθύνει τη γλυκόζη – στον εγκέφαλο ή στη σωματική διάπλαση;

Αυτό το σενάριο του κόστους του μεταβολισμού μπήκε στο στόχαστρο της έρευνας του PNAS. Οι ειδικοί έκαναν πειράματα για να εξακριβώσουν αν η παιδική ηλικία –κατά τη διάρκεια της οποίας η ανάπτυξη είναι ταχύτερη– συμπίπτει με το αποκορύφωμα της ενεργειακής ζήτησης από τον εγκέφαλο. Τα πειράματα αποδείχτηκαν δύσκολα, γιατί είναι πολύπλοκο να μετρήσει κάποιος σε όλα τα στάδια της πρώτης νεότητας τα ακριβή μεγέθη της γλυκόζης που απαιτούνται για τη λειτουργία του κάθε οργάνου.

Οι ερευνητές προσπάθησαν, πάντως, να μετρήσουν κάποια μεγέθη σε ομάδες νέων ανθρώπων των δύο φύλων και να καταλήξουν σε κάποια συμπεράσματα.

Σύμφωνα με τα δεδομένα που ανέλυσαν, σε ηλικία 5 ετών ο εγκέφαλος απορροφά την περισσότερη γλυκόζη: 167 γραμμάρια την ημέρα για τα αγόρια και 146 γραμμάρια την ημέρα για τα κορίτσια. Και στις δύο περιπτώσεις, τα μεγέθη αυτά αποτελούν σχεδόν τα 2/3 των ποσοτήτων που χρειάζεται ένας μεταβολισμός.

Και είναι δύο φορές περισσότερη η γλυκόζη που καίει ο εγκέφαλος των νέων σε σχέση με το τι καίνε ως ενήλικες. Αυτό βέβαια δεν αποτελεί έκπληξη σαν διαπίστωση, αν σκεφτεί κανείς ότι ο εγκέφαλος των παιδιών γνωρίζει πραγματική επανάσταση: μαθαίνει να ελέγχει το σώμα του, τη γλώσσα, να θεμελιώνει λογικές αλληλουχίες και να σχεδιάζει τις πράξεις του.

Σε ηλικία πέντε ετών ο εγκέφαλος είναι, λοιπόν, ένα πραγματικό χωνευτήρι γλυκόζης. Επομένως, λέει η έρευνα, γι' αυτό η ανάπτυξη των παιδιών των ανθρώπων παίρνει τόσο χρόνο. Από την ημέρα που γεννιέται ένα παιδί, μεγαλώνει, αλλά αυτό ελαττώνεται στη συνέχεια.

Για να το πούμε αλλιώς, κερδίζει όλο και λιγότερα εκατοστά όσο περνάει ο καιρός και η ανάπτυξή του ολοκληρώνεται περίπου στα 18 του χρόνια.