Ίσως γι’ αυτό ο Bertrand Russel, Βρετανός μαθηματικός, φιλόσοφος και συγγραφέας που γεννήθηκε 140 χρόνια πριν από σήμερα να κατάφερε να μείνει στην μνήμη μας ως ένας σπουδαίος άνθρωπος.
Γεννημένος σε μια από τις πιο αριστοκρατικές οικογένειες της εποχής του, ήταν ο πρώτος που παρατήρησε την ομοιότητα διάφορων ιδεολογιών που φαινομενικά απείχαν πολύ μεταξύ τους. Ο έφηβος Russel πέρασε μια δύσκολη και μοναχική εφηβεία, έχοντας αυτοκτονικές τάσεις. Η πουριτανική εποχή που ζούσε μπορεί να εξηγήσει πολλά. Ενδεικτικά, την εποχή εκείνη, ο αυνανισμός θεωρούταν υπεύθυνος για τις περισσότερες ασθένειες, ενώ υπήρχαν ακόμη και συσκευές ειδικά κατασκευασμένες για να τον αποτρέπουν. Η κατάσταση αυτή άλλαξε όταν ο μεγάλος του αδερφός τον μύησε στο έργο του Ευκλείδη.
Ο Russel είναι από τους μεγαλύτερους φιλέλληνες επιστήμονες του προηγούμενου αιώνα — αλλά θα ήταν λάθος να μείνουμε εκεί. Γιατί και αυτός δεν έμεινε εκεί, βλέποντας τα ατοπήματα των συμπερασμάτων της εποχής. Ο φιλελληνισμός του επισκιάζεται από μια ζωή γεμάτη ριζοσπαστικές απόψεις, οι οποίες διατυπώνονταν σε ένα ιδιαίτερα νηφάλιο ύφος, χωρίς υψώματα της φωνής και χωρίς φανατισμό. Μεταξύ αυτών η έντονη κριτική στον Χριστιανισμό, με το Γιατί δεν είμαι Χριστιανός να είναι το πιο γνωστό του έργο.
Στον Πρώτο Παγκόσμιο Πόλεμο διώχτηκε και φυλακίστηκε για 6 μήνες για τις φιλειρηνικές του ιδέες. Στο μεσοδιάστημα των δύο παγκοσμίων πολέμων, επισκέπτεται την Ρωσία για να γνωρίσει τον Λένιν. Η συνάντηση τον γεμίζει με απογοήτευση. Πριν τον Β! Παγκόσμιο Πόλεμο εναντιώνεται στην προετοιμασία των Άγγλων για εμπλοκή αλλά η γνώμη του αλλάζει όταν αντιλαμβάνεται πως η επέλαση των Ναζί θα ήταν απειλή για την δημοκρατία στην Ευρώπη. Στην περίοδο του Ψυχρού Πολέμου, και καθώς ο κόσμος προετοιμαζόταν για τον Γ! Παγκόσμιο Πόλεμο, ανταλλάσσει αλληλογραφία με τον Σοβιετικό ηγέτη Nikita Khrushchev, ο οποίος τον διαβεβαιώνει πως η Σοβιετική Ένωση δεν θα αντιδρούσε απερίσκεπτα. Αργότερα θα υπερασπιστεί τον πυρηνικό αφοπλισμό και θα εναντιωθεί στην Αμερικανική εμπλοκή στο Βιετνάμ. Είναι ασφαλές να πούμε πως ενώ υπήρξε ένας άνθρωπος του βιβλίου, ήταν ο ορισμός του ακτιβιστή.
Μερικές από τις πιο αξιομνημόνευτες ρήσεις του είναι:
“Σε όλα τα θέματα, είναι υγιές από καιρό σε καιρό να πετάς ένα ερωτηματικό δίπλα σε αυτά που θεωρείς δεδομένα”
“Έχει ειπωθεί πως ο άνθρωπος είναι λογικό ον. Όλη μου την ζωή αναζητώ αποδείξεις που να υποστηρίζουν κάτι τέτοιο”
“Οι άνθρωποι φοβούνται την σκέψη όσο τίποτε άλλο επί Γης, περισσότερο από τις καταστροφές, περισσότερο ακόμα και από τον θάνατο. Η σκέψη είναι ανατρεπτική και επαναστατική, καταστροφική και απαίσια, η σκέψη δεν δείχνει έλεος στα προνόμια, στο κατεστημένο και στις συνήθειες που βολεύουν. Η σκέψη κοιτάει στο λάκκο της κόλασης και δεν φοβάται. Η σκέψη είναι μεγαλειώδης και ταχύτατη, το φως του κόσμου και η μέγιστη δόξα του ανθρώπου”
“Οι μεγάλες μας δημοκρατίες ακόμα πιστεύουν πως ένας ανόητος άνθρωπος είναι πιο πιθανό να είναι ειλικρινής απ’ ότι ένας ευφυής”
“Απ’ όσο μπορώ να θυμάμαι, δεν υπάρχει ούτε μία λέξη στα Ευαγγέλια που να εξυμνεί την ευφυΐα”
“Oι πατριώτες πάντα μιλούν για το πώς θα πεθάνουν για την χώρα τους αλλά ποτέ για το πώς θα σκοτώσουν για την χώρα τους.”
“H παθητική αποδοχή της σοφίας του δασκάλου είναι εύκολη στα περισσότερα αγόρια και κορίτσια. Δεν εμπεριέχει προσπάθεια ανεξάρτητης σκέψης και φαίνεται λογική γιατί ο δάσκαλος ξέρει περισσότερα από τους μαθητές του. Είναι περισσότερο ένας τρόπος να κερδίσεις την εύνοια του δασκάλου, εκτός και αν πρόκειται για την εξαίρεση. Όμως η συνήθεια της παθητικής αποδοχής είναι κάτι καταστροφικό στην μετέπειτα ζωή. Δημιουργεί έναν άνθρωπο που ψάχνει έναν ηγέτη να ακολουθήσει, και ακολουθεί οποιονδήποτε είναι σε αυτήν την θέση”
Ο μετριοπαθής αλλά σίγουρα όχι μέτριος Russel δεν αποτέλεσε σύμβολο καμίας επανάστασης, καμίας πράξης βίας, καμίας κατάληψης, ενώ ελάχιστα μπλουζάκια πωλούνται παγκοσμίως με το πρόσωπό του. Παρ’ όλα αυτά τα βιβλία του είναι πάντα επίκαιρα. Ζώντας σε πολύ έντονες περιόδους, κατάφερε να σταθεί στο ύψος των περιστάσεων μαχόμενος για την αδικία, αμφισβητώντας όλες τις απόλυτες αλήθειες.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου